تعهد سازمانی چیست؟ 5 راهکار برای افزایش تعهد سازمانی
تعهد سازمانی به میزان وفاداری و سرمایهگذاری یک کارمند در شغل خود و همچنین ارزشها، مأموریت، اهداف و موفقیت کل شرکت اشاره دارد.
کارکنان متعهد وفادار هستند، آنها در محل کار با اشتیاق، خوشبینی و ابتکار بیشتری کار خواهند کرد و به احتمال زیاد برای مدت طولانی در سازمان خود باقی خواهند ماند که این امر به کاهش نرخ خروج کارکنان و تقویت روحیه تیمی کمک میکند. در این مقاله در مورد تعهد سازمانی، انواع آن و راهکارهایی برای افزایش تعهد سازمانی در سازمان صحبت خواهیم کرد.
تعهد سازمانی چیست؟
اگر به شما شغلی با شرایط مشابه اما 20 درصد حقوق بالاتر پیشنهاد شود آیا سازمان فعلی خود را ترک میکنید؟
- دیگه به اینجا عادت کردم، سخته جای جدید، آدمهای جدید!
- من بدنبال این هستم که اقتصاد مملکت به چرخش درآید و کاری بهتر پیدا کنم و از این شرکت خود را راحت کنم!
- اگر با شغل بهتری مواجه شوم پوزیشن و درآمد حتما از محل کار کنونی استعفا خواهم داد حضور الان بنده صرفاً جهت تـامین معاش است.
- کار پیدا کردن سخته والا حتما میرفتم.
جملات بالا بخشی از نقل قولهای کارکنان در پروژه سنجش تعهد سازمانی است. یک نگرش مهم در رفتار سازمانی که به نظر کلی فرد به سازمان به عنوان یک کل دلالت دارد. تعهد سازمانی بیانگر نیرویی است که فرد را ملزم میکند در سازمان بماند و با تعلق خاطر، جهت تحقق اهداف سازمانی، کارهایی را انجام دهد. یعنی تعهد سازمانی با یکسری رفتارهای مولد و سازنده همراه است. فردی که تعهد سازمانی بالایی دارد، در سازمان باقی میماند، اهداف آن را میپذیرد و برای رسیدن به آن اهداف از خود تلاش زیاد و حتی ایثار و فداکاری نشان میدهد.
اهمیت تعهد سازمانی
تعهد سازمانی چندین دهه است که قلب و مغز محققان رفتاری را به خود مشغول داشته و درصددند تا با ایجاد آن ترک خدمت را کاهش دهند. تعهد کارکنان اغلب یکی از عوامل کلیدی مرتبط با کاهش نرخ خروج کارکنان است. کارکنان متعهد درک میکنند که نقشهای آنها چگونه در موفقیت شرکت سهیم است، آنها همچنین ممکن است فرصتهایی برای توسعه حرفهای و رشد شغلی ببینند که میتواند آنها را به تمرکز بر پیشرفت در شرکت به جای فکر کردن به ترک آن تشویق کند.
همچنین تعهد سازمانی تاثیر مستقیم و قوی روی عملکرد سازمانی دارد. کارکنان متعهد دید بهتری نسبت به چشمانداز و اهداف بلندمدت سازمان و نقش خود در دستیابی به آن اهداف دارند. کارمندانی که چنین درکی دارند به احتمال زیاد عملکرد بهتری خواهند داشت و از انتظارات فراتر خواهند رفت. بنابراین لازم است متولیان منابع انسانی به ارزیابی و تحلیل این نگرش در رفتار سازمانی توجه ویژهای داشته باشند.
این مقاله را هم مطالعه کنید: پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و مایر همراه با ۲۴ سوال (+دانلود)
مولفههای تعهد سازمانی
تعهد سازمانی از سه مولفه تشکیل میشود:
تعهد اجباری(استمراری)
تعهد به سازمان به خاطر آگاهی از هزینههای ترک سازمان. فرد به این دلیل در سازمان میماند که بر اساس تحلیل هزینه منفعت نتیجه میگیرد که نیاز دارد بماند. در بسیاری از مواقع ماندن فرد در سازمان به خاطر این است که نمیخواهد دنبال کار جدیدی برود. این نوع تعهد و ماندن در سازمان تعهد استمراری(تداومی، اجباری، ابقایی) است؛ یعنی افراد به این دلیل در سازمان میمانند که رفتن به سازمان دیگر هزینهبر است.
تعهد عاطفی
نوع دیگر تعهد، عاطفی است؛ یعنی تعلق عاطفی و احساسی فرد به سازمان. در این حالت فرد به این دلیل در سازمان میماند که به رسالت وجودی، ارزشها و اهداف آن احساس و نگرش مثبتی دارد. فرد در سازمان میماند تا این اهداف و ارزشها را محقق سازد.
تعهد هنجاری
نوع سوم تعهد، هنجاری است؛ یعنی فرد به خاطر فشار هنجارها و اخلاقیات در سازمان میماند. فرد به خاطر این که دیگران(به خاطر احساسات همکاران، توجه به کارفرما) با ترک سازمان چه قضاوتی در موردش میکنند. سازمان را رها نمیکند.
در نگرشسنجیهایی که در سازمانها در خصوص اندازهگیری تعهد سازمانی انجام میدهیم، خیلی اوقات عدد تعهد سازمانی قابل توجه و قابل قبول است. اما عدد بدست آمده برای تعهد با خروجیهای کارکنان و خروجیهای سازمان تناسب ندارد. در عمل وقتی عمیق تر مولفه های تعهد سازمانی را بررسی میکنیم، در مییابیم که تعهد سازمانی اکثرا از جنس تعهد اجباری است. یعنی بیشتر افراد به این دلیل در سازمان میمانند، که بر اساس تحلیل هزینه، منفعت نتیجه میگیرند که نیاز دارند بماند، کارکنان احساس میکنند، که رفتن به سازمان دیگر هزینهبر است یا موقعیت شغلی دیگری برایشان مهیا نیست(شبیه نقل قولهایی که در ابتدای مقاله ملاحظه کردید)، به عبارت دیگر ماندن آن ها در سازمان از سر اجبار است نه به واسطه پیوند قلبی و عاطفی با آن.
بنابراین وقتی از تعهد سازمانی صحبت میکنیم، میبایست مولفههای آن را نیز بررسی کنیم، شکلی از تعهد که برای سازمانها ارزشآفرینی بیشتری دارد، تعهد عاطفی است چون افراد با این جنس از تعهد به واسطه باور ارزشها و اهداف سازمان، در جهت تحقق آن سخت تلاش میکنند. در غیر این صورت باقی ماندن فرد در سازمان به دلیل تعهد اجباری، چندان نکته ارزش آفرینی برای سازمان به حساب نمیآید.
بنا به تحقیقات آلن و میر، چالش شغلی، وضوح نقش، وضوح و مشکل بودن اهداف، پذیرش مدیریت، انسجام همکاران، عدالت، بازخورد، احساس مهم بودن و مشارکت از عوامل شکل دهنده تعهد عاطفی کارکنان در سازمان است.
راهکارهایی برای افزایش تعهد سازمانی
1. ایجاد فرهنگ قوی و مثبت:
- ارزش قائل شدن برای کارکنان: به طور واضح به کارکنانتان نشان دهید که برای آنها ارزش قائل هستید. به نظرات و ایدههای آنها گوش فرا دهید و از آنها قدردانی کنید.
- ایجاد محیطی امن و حمایتی: فضایی ایجاد کنید که کارکنان در آن احساس امنیت و آرامش کنند و بتوانند بدون ترس از اشتباه، نظرات خود را بیان کنند.
- برقراری ارتباط شفاف و موثر: به طور شفاف با کارکنانتان در مورد اهداف، خط مشیها و تصمیمات سازمان صحبت کنید.
2. فرصتهای رشد و توسعه ارائه دهید:
- برنامههای آموزشی: به کارکنانتان فرصت دهید تا مهارتهای جدیدی را یاد بگیرند و دانش خود را ارتقا دهند.
- مسیرهای شغلی مشخص: مسیرهای شغلی مشخصی را برای کارکنانتان ترسیم کنید تا بدانند که چگونه میتوانند در سازمان پیشرفت کنند.
- برنامههای مربیگری و منتورینگ: از برنامههای مربیگری و منتورینگ برای حمایت از کارکنانتان در مسیر رشد و توسعه شغلی آنها استفاده کنید.
3. پاداش و قدردانی:
- سیستم پاداش عادلانه: سیستمی برای پاداش و قدردانی از کارکنانتان ایجاد کنید که عادلانه و شفاف باشد.
- مزایای شغلی جذاب: مزایای شغلی جذابی مانند جبران خدمات عادلانه، بیمه درمانی، مزایای رفاهی و … ارائه دهید.
- تشکر و قدردانی: به طور مرتب از کارکنانتان برای تلاشها و زحماتشان تشکر و قدردانی کنید.
4. تفویض اختیار و مسئولیت:
- به کارکنانتان اعتماد کنید: به کارکنانتان اعتماد کنید و به آنها اختیار عمل بدهید.
- مسئولیتهای متناسب با تواناییها: مسئولیتهایی را به کارکنانتان واگذار کنید که با تواناییها و مهارتهای آنها متناسب باشد.
- فرصت تصمیمگیری: به کارکنانتان فرصت دهید تا در مورد مسائل مربوط به کار خود تصمیمگیری کنند.
این مقاله را هم مطالعه کنید: راهنمای کامل تفویض اختیار + فیلم+ دانلود چک لیست (PDF)
5. ایجاد تعادل بین کار و زندگی:
- ساعات کاری انعطافپذیر: ساعات کاری انعطافپذیری را برای کارکنانتان در نظر بگیرید تا بتوانند تعادل بین کار و زندگی خود را برقرار کنند.
- مرخصیهای کافی: مرخصیهای کافی به کارکنانتان بدهید تا بتوانند به استراحت و تجدید قوا بپردازند.
- برنامههای سلامتی و تناسب اندام: برنامههای سلامتی و تناسب اندام را برای کارکنانتان ارائه دهید تا به آنها در حفظ سلامتی خود کمک کنید.
نکته پایانی
به یاد داشته باشید که تعهد کارکنان یک فرآیند دوطرفه است. همانطور که شما باید برای افزایش تعهد کارکنانتان تلاش کنید، آنها نیز باید متعهد به انجام وظایف خود و کمک به موفقیت سازمان باشند.
منابع:
کتاب مدل 34000/ آرین قلی پور/ ندا محمد اسماعیلی/ افشین دبیری
تجربیات شخصی نویسنده
نویسنده: سونیا جلالی
درباره سونیا جلالی
من سونیا جلالی هستم، موسس آکادمی تخصصی مدیریت منابع انسانی، بیش از یک دهه در حوزه مدیریت منابع انسانی کارکردم و عناوین مختلفی را یدک کشیدم. از زمانی که مدیریت منابع انسانی را شناختم جایگزین بهتری برای آن پیدا نکردم که به بودن من معنا دهد، شناخت انسانها و پيچيدگیهاشون و كمك به آنها برای رشد و توسعه و موثر بودن شان در سازمان چيزی بود كه در پیاش بودم و يافتمش و رفته رفته خواندم و تجربه كردم و آموختم و لذت بردم و رشد کردم.
نوشته های بیشتر از سونیا جلالیمطالب زیر را حتما مطالعه کنید
2 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
بسیار عالی، از اینکه برای تعهد مستمر از عبارت تعهد اجباری و ابقایی استفاده شده بسیار دقیق و گویاتر است. من هم در پایان نامه ارشد خود در سال 1383 از عبارت تعهد ابقایی استفاده کردم
ممنون از توجهتون