دانلود فرم ارزیابی سطح واکنش در مدل کرک پاتریک
در مقاله روش کرک پاتریک در اندازه گیری اثربخشی آموزش‌های سازمانی مدل کرک پاتریک را به عنوان یک روش پرکاربرد در ارزیابی اثربخشی دوره‌های آموزشی معرفی کردیم.
همانطور که در آن مقاله هم اشاره شد الگوی پاتریک اثربخشی برنامههای آموزشی سازمان را در چهار سطح واکنش، یادگیری، رفتار و نتایج مورد ارزیابی قرار می‌دهد. از آن جایی که سطح واکنش می‌بایست برای کلیه دوره‌های آموزشی در سازمان مورد سنجش قرار گیرد، در این مقاله نحوه ارزیابی در این سطح به همراه نمونه فرم ارزیابی سطح واکنش آورده شده است.
مدل چهار سطحی کرک پاتریک
ارزیابی واکنش یعنی چه؟
واکنش اصطلاحی است که کرک پاتریک برای اشاره به این که چگونه شرکت کنندگان به یک برنامه آموزش خاص علاقه نشان می‌دهند، استفاده کرده است. این سطح چنان که از نام آن نیز پیداست اساسا، این که آیا شرکت‌کنندگان به برنامه آموزش علاقه دارند یا خیر را می‌سنجد. همان طور که کرک پاتریک بیان می‌کند این سطح ارزیابی باید همیشه ضمن برنامه اجرا شود تا زمینه بهبود را فراهم آورد.
اگرچه هیچ رابطه‌ای بین واکنش کارآموز و عملکرد او وجود ندارد اما برنامههای آموزشی که واکنش‌ها نسبت به آنها نامطلوب باشد، احتمالا در ایجاد یادگیری شکست خواهد خورد.
ارزشیابی واکنش، شامل اندازه‌گیری احساسات شرکت کنندگان است و اندازه‌گیری عملکرد فرد را نشان نمی‌دهد. به عبارت دیگر ارزشیابی در این سطح این مطلب را می‌سنجد که مشارکت کنندگان چگونه به یک برنامه آموزشی واکنش نشان می‌دهند آیا آن را دوست دارند؟ آیا محتوا مربوط به کارشان بوده است؟
ارزشیابی واکنش را برگه‌های شادی (smile sheet) نیز می‌نامند. کرک پاتریک معتقد است همه برنامههای آموزشی باید در این سطح مورد ارزیابی قرار گیرند تا زمینه بهبود آنها فراهم آید. واکنش‌های شرکت‌کنندگان اهمیت فزاینده‌ای برای یادگیری (سطح دوم) دارد. اگرچه واکنش‌های مثبت یادگیری را تضمین نمی‌کنند اما واکنش‌های منفی تقریباً به طور قطع توانایی‌های آنها را کاهش می‌دهد.
در این سطح اگر چه می‌توان برای جمع‌آوری اطلاعات از مصاحبه استفاده کرد اما پرسشنامه معمولاً برای تعیین سطح رضایت‌مندی دوره استفاده می‌شود. پرسش نامه مواردی چون: تناسب آموزش با کار مشارکت‌کنندگان، درجه توافق با فعالیت‌های عملی، صلاحیت، نقش و سبک مربی و مفید بودن مواد آموزشی را مشخص می‌نماید.
مطالعه مقاله راهنمای کامل نیازسنجی آموزشی
پیشنهاداتی برای ارزیابی بهتر در سطح واکنش
به طور کلی آنچه در این سطح مهم و حیاتی است اخذ جواب‌های درست و معنادار از شرکت کنندگان است. بدین منظور کرک پاتریک پیشنهادهایی را ارائه می‌کند:
- تهیه و تنظیم فرمی برای سنجش واکنش شرکت‌کنندگان؛
- نوشتن یک پیام تشویق کننده برای پاسخ دهندگان؛
- اطمینان دادن به پاسخ‌دهندگان از ناشناخته ماندن آنها؛
- جدول‌بندی و تجزیه و تحلیل پاسخ‌ها؛
واکنش‌های مناسب باعث انجام دوره‌های آموزشی بعدی گردیده و کارکنان دیگر را تشویق به شرکت در این دوره‌ها می‌کند و علاوه بر نظر مدیران ارشد درباره استمرار یک دوره آموزش، نتایج ارزشیابی واکنش نیز می‌تواند در این استمرار تأثیر داشته باشد.
نمونه فرم ارزیابی سطح واکنش
در ادامه نمونه‌ای از فرم ارزیابی در سطح واکنش برای استفاده متولیان مدیریت منابع انسانی آورده شده است: این فرم توسط فراگیران(شرکت کنندگان) در دوره آموزشی تکمیل می‌شود.
| عنوان دوره: | مجری برگزاری: | مدت برنامه: | |||||||||
| مربی/ مدرس: | تاریخ شروع دوره: | تاریخ خاتمه دوره: | |||||||||
| همکار محترم
قضاوت جنابعالی در تکمیل پرسشنامه با دقت و رعایت انصاف، ما را در بهبود برنامههای این واحد یاری خواهد نمود. لذا خواهشمند است تمامی سؤالات را با دقت مطالعه و فقط یکی از گزینه‌ها را برای هر سؤال انتخاب کنید. |
|||||||||||
| الف: محتوا | خیلی خوب | خوب | متوسط | ضعیف | خیلی ضعیف | ||||||
| 1 | میزان کاربردی بودن مطالب ارائه شده | ||||||||||
| 2 | تازه و جدید بودن مطالب ارائه شده | ||||||||||
| 3 | تناسب موضوعات ارائه شده با مدت زمان برنامه | ||||||||||
| 4 | ارتباط آموزش با مسؤلیت شغلی شما | ||||||||||
| 5 | کیفیت و محتوای جزوات و ارتباط آن با مطالب ارائه شده | ||||||||||
| میانگین ارزیابی بر حسب درصد: (توسط مسئول ارزیابی تکمیل می‌گردد.) | |||||||||||
| ب: مدرس | خیلی خوب | خوب | متوسط | ضعیف | خیلی ضعیف | ||||||
| 1 | میزان تسلط و احاطه مدرس به موضوع درس | ||||||||||
| 2 | توانایی ارائه مطالب با بیان روشن و قابل فهم | ||||||||||
| 3 | نحوه برخورد اخلاقی و اجتماعی مدرس با شرکت کنندگان | ||||||||||
| 4 | توانایی پاسخگویی به سوالات شرکت کنندگان | ||||||||||
| 5 | به کارگیری شیوه‌های متنوع ارائه مطلب متناسب با موضوع برنامه | ||||||||||
| 6 | رعایت نظم، حضور به موقع | ||||||||||
| 7 | توانایی جلب مشارکت شرکت کنندگان در مباحث | ||||||||||
| 8 | نحوه ارزیابی مدرس از شرکت کنندگان در طول برنامه و پایان برنامه | ||||||||||
| میانگین ارزیابی مربی/ مجری بر حسب درصد: (توسط مسئول ارزیابی تکمیل می گردد.) | |||||||||||
| ج: سازماندهی | خیلی خوب | خوب | متوسط | ضعیف | خیلی ضعیف | ||||||
| 1 | میزان رضایت از شرایط محیطی (نور، حرارت، صدا و …) | ||||||||||
| 2 | میزان رضایت از امکانات آموزشی و سمعی و بصری | ||||||||||
| 3 | نحوه برخورد دست اندرکاران و مجریان برنامه/ سمینار و … | ||||||||||
| 4 | نظم شروع و خاتمه برنامه/ سمینار و … | ||||||||||
| 5 | نحوه پذیرایی و اداره امور | ||||||||||
| میانگین ارزیابی سازماندهی بر حسب درصد: (توسط مسئول ارزیابی تکمیل می گردد.) | |||||||||||
| چنانچه موارد دیگری وجود دارد مختصراً توضیح دهید.
نکات مثبت دوره: نکات منفی دوره: |
|||||||||||
تحلیل پرسشنامه
همانطور که مشاهده می‌کنید در پرسش نامه یک روند خاصی دنبال می‌شود به این صورت که یک قاعده 20، 60، 20 دنبال می شود. معمولا در فرم‌های ارزیابی بر اساس این قاعده، 60 درصد گویه‌های پرسشنامه در مورد “مدرس دوره” است زیرا کیفیت خدمات آموزشی بر مبنای کیفیتی که دریافت می‌شود مفهوم‌سازی می‌شود.
بنابراین اگر بهترین برنامه‌ها طراحی گردد اما هنگام اجرا همان طور که مورد نظر بوده است انتقال داده نشود به طور یقین اثر بخشی لازم را نخواهد داشت. همچنین 20 درصد گویه‌های پرسش نامه باید “وضعیت محتوا” را مشخص نماید. و نهایتا 20 درصد باقی مانده “وضعیت سازماندهی دوره” را مورد بررسی قرار دهد.
نکته دیگر اینکه ضریب ستون‌های خیلی خوب (100)، خوب (80)، متوسط (60)، ضعیف (40) و خیلی ضعیف (20) می‌باشد. پس از محاسبه نمره سوالات، میانگین نمره ارزیابی حیطه‌های محتوا، مدرس و سازماندهی محاسبه و در نهایت با توجه به ضرایب تعریف شده نمره ارزیابی نهایی برنامه به صورت زیر محاسبه می‌شود:
نمره محتوا 20 * نمره مدرس 60 * نمره سازماندهی 20 = نمره نهایی ارزیابی واکنش
نکته: این فرم در دوره‌هایی که بالای 16 ساعت باشند یک بار در حین دوره و یک بار در پایان دوره تکمیل می‌گردد و سپس با یکدیگر مقایسه می‌شوند. در صورتی که نمره ارزیابی پایان دوره بالاتر از ارزیابی اولیه باشد، نشان دهنده پیشرفت آموزشی می‌باشد.
نکته: وزن‌دهی به شاخص‌ها می‌تواند با توجه به شرایط سازمان تغییر یابد.
دانلود پرسشنامه ارزیابی سطح واکنش در مدل کرک پاتریک
شما می‌توانید پرسشنامه فوق را از لینک زیر دانلود کنید.
اگر در حال حاضر در حوزه آموزش و توانمندسازی کارکنان مشغول به کار هستید و یا آینده حرفه‌ای خود را در این حوزه ترسیم کرده‌اید دوره آموزشی گام به گام طراحی سیستم آموزش کارکنان به شما دانش و مهارت لازم برای ایفای نقش به عنوان متخصص آموزش را می‌دهد.
منابع
کتاب ارزیابی اثربخشی آموزش‌های سازمانی/ اباصلت خراسانی
نویسنده: سونیا جلالی
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
دوره های آموزشی مرتبط
دیدگاهتان را بنویسید