اگر فرصت مطالعه این مقاله را ندارید، میتوانید وویس زیر را از سرکار خانم سونیا جلالی بشنوید (مدت زمان 7:24)

نگرش چیست؟

نگرش نظری است که درباره افراد، چیزها و رویدادها ابراز می‌گردد و منعکس کننده نوع احساس فرد درباره آن است. در هر نگرشی یک قضاوت و ارزیابی نهفته است. مثلا هنگامی که می‌گویم من کارم را دوست دارم نگرش خود را درباره کارم ابراز می‌دارم. امکان دارد یک نفر هزارها نگرش داشته باشد، ولی در رفتار سازمانی تنها به تعداد اندکی از نگرش‌ها، که به شغل یا کار افراد مربوط می‌شود، توجه خواهد شد. نگرش فرد نسبت به کارش نشان‌دهنده ارزشیابی مثبت و منفی است که وی درباره جنبه‌های مختلف کارش ابراز می‌دارد.

نقش نگرش در رفتار سازمانی

نگرش در سازمان از آن جهت اهمیت دارد که می‌تواند بر رفتار فرد اثر بگذارد به طور مثال اگر کارکنان سازمان بر این باور باشند که این شرکت جای پیشرفت و یادگیری نیست این نگرش بر نوع رفتار آن‌ها در سازمان تاثیر می‌گذارد مثلا باعث می‌شود تلاششان را کم کنند.

کارکنان با نگرش مثبت و پویا به وظایف و مسئولیت‌های خود نسبت به سازمان، می‌توانند به عملکرد بهتری دست یابند. به عنوان مثال، افراد با نگرش مشارکتی و تعهد به سازمان، با افکار خلاقانه، حل مسائل بهبود یافته و به توسعه و پیشرفت سازمان کمک کنند.

از طرف دیگر، نگرش‌های منفی نیز می‌توانند تأثیرات مخربی بر رفتار سازمانی داشته باشند. افرادی که احساس عدم تعهد یا عدم ارتباط با سازمان دارند، ممکن است از انجام وظایف خودداری کنند و این ممکن است به کاهش عملکرد و ایجاد مشکلات در سازمان منجر شود.

انواع نگرش در رفتار سازمانی

در رفتار سازمانی به نگرش‌های مختلفی می‌پردازیم بعضی از مهمترین آن‌ها در شکل زیر نمایش داده شده‌اند.

در این میان بیشترین تحقیقاتی که در رفتار سازمانی در مورد نگرش‌های رضایت شغلی، تعهد سازمانی، عجین شدن با شغل و اشتیاق سازمانی است که در ادامه تک تک آن‌ها را با هم مرور می‌کنیم.

نگرش رضایت شغلی 

رضایت شغلی اولین، پراهمیت‌‏ترین و قدیمی‌‏ترین متغیر وابسته مورد مطالعه در رفتار سازمانی است. رضایت شغلی به نگرش کلی فرد در مورد شغلش اطلاق می‌شود، و این که تا چه اندازه کارش را دوست دارد؟ کسی که رضایت شغلی‌اش در سطح بالایی باشد به کارش نگرش مثبتی دارد، ولی کسی که از کارش ناراضی است نگرش وی نیز نسبت به کارش منفی است.

به دلیل گستردگی جوانب شغل، رضایت شغلی مجموعه‌‏ای از نگرش‏‌ها را در بر می‌گیرد. به این ترتیب فرد ممکن است از یکسری مولفه‌ها راضی باشد و از یک سری ناراضی ولی همه این عوامل تحت عنوان رضایت شغلی مطالعه می‌شود. اصلی‌ترین مولفه‌های تشکیل دهنده رضایت شغلی عبارتند از: نفس کار، پرداخت، فرصت‌های ارتقا، محیط کار، همکاران و سرپرستان

نگرش تعهد سازمانی

تعهد سازمانی بیانگر نیرویی است که باعث می‌شود فرد در سازمان بماند و در جهت اهداف آن تلاش کند. یعنی فرد به اهداف و ارزش‌های سازمان باور دارد، در عین حال تمایل به تلاش برای سازمان و قصد ادامه عضویت در سازمان و وفاداری به آن را دارد. بنابراین تعهد سازمانی با یکسری رفتارهای مولد و سازنده همراه است.

انواع تعهد سازمانی

انواع تعهد سازمانی عبارت است از:

تعهد اجباری(استمراری)

تعهد به سازمان به خاطر آگاهی از هزینه‌‌های ترک سازمان. فرد به این دلیل در سازمان می‌ماند که بر اساس تحلیل هزینه منفعت نتیجه می‌‌گیرد که نیاز دارد بماند.

تعهد عاطفی

نوع دیگر تعهد، عاطفی است؛ یعنی تعلق عاطفی و احساسی فرد به سازمان. در این حالت فرد به این دلیل در سازمان می‌‌ماند که به رسالت وجودی، ارزش‌‌ها و اهداف آن احساس و نگرش مثبتی دارد.

تعهد هنجاری

نوع سوم تعهد، هنجاری است؛ یعنی فرد به خاطر فشار هنجارها و اخلاقیات در سازمان می‌ماند. فرد به خاطر این که دیگران(به خاطر احساسات همکاران، توجه به کارفرما) با ترک سازمان چه قضاوتی در موردش می‌‌کنند. سازمان را رها نمی‌‌‌کند.

نگرش اشتیاق سازمانی

اشتیاق سازمانی یکی از نگرش‌‏‌های بسیار مهم در رفتار سازمانی است و حسی است که فرد خود را جزء سازمان و منافع خود را منافع سازمان می‌‌‌داند و از هیچ کوششی برای توسعه دریغ نمی‌‌‌نماید. اشتیاق یا تعلق سازمانی یعنی چقدر کارکنان ما در سازمان حاضرند تلاش داوطلبانه انجام دهند؟ بدین معنی که اگر حق انتخاب داشته باشند آیا به طریقی عمل می‌کنند که منافع سازمان افزایش یابد؟ تعلق بیشتر کارکنان با بهره وری بیشتر، سودآوری بالاتر، محصول باکیفیت‌‌تر و کاهش نرخ خروج همراه است. این تاثیرات، تعلق سازمانی را به یکی از داغ‌ترین موضوعات مدیریت تبدیل کرده است.

نگرش عجین شدن با شغل

عجین شدن با شغل یعنی فرد به صورت ذهنی و روانشناختی مشغول شغلش شده و در آن غرق می‌‏شود و علاقه و اهمیت خاصی برای آن قائل می‌شود، از کار خود لذت برده و از آن خسته نمی‌‏شود در یک عبارت شغل را معرف خود می‌داند.

سنجش نگرش کارکنان

اصولا هر سازمانی درصدد آگاهی از نگرش‌های کارکنان است. اگر این نگرش‌ها به صورت مشخصی بیان شود، مدیران از نوع ادراک کارکنان نسبت به خود و سازمان آگاه می‌‌شوند و این امر به آن‌ها کمک می‌کند که تصمیمات بهتری بگیرند، به منظور سنجش هر یک از نگرش‌های کارکنان پرسشنامه‌های متعددی وجود دارد که بر اساس اولویت‌ها و دغدغه‌های سازمان مورد استفاده و تحلیل قرار می‌گیرد.

منابع:

کتاب رفتار سازمانی، رابینز

The Employee Experience/Tracy Maylett, Matthew Wride

کتاب مدل 34000 منابع انسانی/آرین قلی پور، ندا محمد اسماعیلی، افشین دبیری

کتاب چماق و هویج دیگر کارایی ندارد/ دکتر پاول مارسیانو

https://www.decision-wise.com

دانش و تجربیات شخصی نویسنده در حرفه مدیریت منابع انسانی

اگر در حال حاضر تصمیم به اندازه گیری نگرش‌های کارکنان در سازمان دارید دوره آموزشی اندازه گیری رضایت کارکنان برایتان مفید خواهد بود.

اگر به موضوع نگرش‌های کارکنان علاقمند هستید مقالات زیر را هم مطالعه کنید.